UDANGANYIFU NA WIZI WA CRYPTO UNAVYONGEZEKA DUNIANI

 

Takwimu mpya zinaonyesha kuwa hasara kutokana na udanganyifu na wizi wa sarafu za kidijitali, au cryptocurrency, duniani zimekuwa zikiongezeka kwa kasi kati ya mwaka 2023 hadi 2025.

Ripoti ya Bodi ya Upelelezi ya Shirikisho la Marekani (FBI) ya mwaka 2023 inaonesha kuwa Wamarekani pekee waliripoti kupoteza zaidi ya dola bilioni 5.6 kutokana na udanganyifu wa crypto, ongezeko la karibu asilimia 45 kutoka mwaka uliotangulia.

Mwaka 2024, hasara duniani kutokana na udanganyifu wa crypto na shughuli haramu za kifedha zilikadirika kufikia takriban dola bilioni 9.3, ongezeko kubwa la karibu asilimia 66. Uwezekano wa wizi na udanganyifu umeonekana katika jukwaa mbalimbali za mtandaoni, ikiwemo wizi wa akaunti na mashambulizi ya kitaifa.

Hadi nusu ya mwaka 2025, takwimu zinaonyesha kuwa hasara kutokana na udukuzi pekee imeshafikia takriban dola bilioni 2.37, huku makadirio ya mwisho ya mwaka yakiashiria kuongezeka zaidi. Vilevile, mashambulizi makubwa kama wizi wa Bybit na matukio ya kitaifa yamechangia hasara kubwa zaidi, zikihesabiwa kwa mamia ya mamilioni ya dola.

Wataalamu wa usalama wa mitandao na cryptocurrency wanatoa onyo kwa wawekezaji kuchukua tahadhari, kuchunguza jukwaa lolote la uwekezaji kwa kina, na kuepuka mifumo isiyodhibitiwa.

Hii ni ishara ya wazi kuwa kwa mwelekeo huu, uwekezaji katika sarafu za kidijitali unahitaji tahadhari makini ili kuepuka kuathirika na wizi au udanganyifu.

 Udanganyifu wa sarafu za kidijitali, au cryptocurrency, unaendelea kuathiri mamia ya maelfu ya wawekezaji duniani. Wataalamu wanasema aina kuu za udanganyifu huu ziko kadhaa.

Kwanza, miradi ya Ponzi na Pyramid, ambapo faida kwa wawekezaji wa awali hutolewa kutoka kwa pesa za wawekezaji wapya, badala ya biashara halali. Mwisho wake ni hasara kubwa kwa wengi.

Pili, majukwaa ya udanganyifu, yanayoonekana kama biashara halali ya crypto au forex. Watumiaji wanapowekeza, jukwaa linafunga ghafla au kuondoka, na mara nyingine wanaombwa kulipa ada ya ziada ili kurejesha fedha zao  ambayo pia ni udanganyifu.

Tatu, scam za mitandao ya kijamii, ambapo matangazo yenye ahadi za faida kubwa haraka yanatumika kuvutia watu. Wapigaji wa mtandao hutumia picha za mafanikio ya bandia na majina ya watu maarufu kuhalalisha mpango, na kupelekea hasara kubwa.

Nne, phishing na udukuzi wa akaunti, ambapo wadukuzi wanapata ufikiaji wa akaunti za crypto za watumiaji na kuchukua fedha bila ruhusa.

Tano, ICO au token schemes zisizo halali, ambapo token mpya za kidijitali hutoa ahadi za uwekezaji mkubwa, lakini mara nyingi hazina thamani halisi na husababisha wamiliki kupoteza pesa.

Ni vyema kuchukua tahadhari kubwa, kuchunguza jukwaa lolote kwa kina, na kuepuka miradi isiyo halali au isiyo wazi, ili kuepuka kupoteza fedha.