BAADHI YA MADHEHEBU YANAYOITUNZA SABATO DUNIANI

Kanisa la Waadventista wa Sabato ndilo dhehebu kubwa zaidi na linalotambulika zaidi kimataifa miongoni mwa makanisa ya Kikristo yanayotunza Sabato kuwa ni siku ya saba ya juma (Jumamosi). Takwimu zinaonesha kuwa kwa sasa lina takribani ya waumini milioni 23.7 duniani kote, katika zaidi ya makanisa 103,000.

Kanisa hili lina uwepo mkubwa hasa nje ya Marekani, likiwa na waumini wengi katika nchi za Brazil, Kenya, Ufilipino, Zimbabwe, India, na Papua New Guinea. Bara la Afrika peke yake lina karibu nusu ya waumini wote duniani. Kanisa hilo pia linaendesha shule nyingi na hospitali katika sehemu mbalimbali za dunia.

Mbali na Waadventista wa Sabato, Wabaptisti wa Siku ya Sabato ni kundi la kihistoria lililoanzia Uingereza katika karne ya 17. Kwa sasa wana takriban waumini 45,000 katika nchi zaidi ya 20, ikiwemo India, Brazil, na baadhi ya nchi za Afrika. Ingawa ni wachache kwa idadi, wanajulikana kwa kusisitiza uhuru wa kidini, ubatizo wa waumini, na kushika Sabato.

Kanisa la Mungu (Siku ya Sabato) lina matawi mbalimbali duniani. Tawi kuu la Amerika Kaskazini lina waumini wapatao 14,000, lakini matawi mengine katika nchi za Mexico, Amerika ya Kati, Amerika ya Kusini, na Afrika kukiwa na zaidi ya waumini 200,000 kwa ujumla. Tawi la Mexico na Brazil ni miongoni mwa matawi yaliyo na waumini wengi na mara nyingi hujiendesha kwa kujitegemea kutoka kwa uongozi wa Marekani.

United Church of God na makanisa mengine kama Living Church of God na Philadelphia Church of God ni makundi yaliyotokana na Worldwide Church of God. Ingawa yalianzishwa Marekani, yana waumini duniani kote katika Ulaya, Amerika ya Kusini, Afrika, Australia, na Asia. Kwa pamoja, makundi haya huenda yakawa na makumi ya maelfu ya waumini, ingawa takwimu kamili si rahisi kupatikana, nayo yanatunza Sabato.

Katika bara la Asia, Kanisa la True Jesus ni mojawapo ya harakati kubwa za Kikristo zilizoanzishwa na wenyeji na zinazoshika Sabato. Lilianzishwa nchini China mwanzoni mwa karne ya 20, na kwa sasa lipo hasa Taiwan, Malaysia, Singapore, Indonesia. Linakadiriwa kuwa na zaidi ya waumini milioni 1.5 duniani. Kanisa hili ni la Kipentekosti lakini linafuata Sabato ya Jumamosi pamoja na mafundisho ya ubatizo kamili na kuoshwa miguu.

Kanisa la Orthodox la Tewahedo la Ethiopia (na la Eritrea) ni la kipekee miongoni mwa makanisa ya Orthodox kwa sababu kihistoria hushika Jumamosi na Jumapili kama siku takatifu. Lina zaidi ya waumini milioni 36 nchini Ethiopia, na linafuata baadhi ya sheria za Agano la Kale kama vile vyakula safi na Sabato. Hata hivyo, utekelezaji wa Sabato hutofautiana kati ya maeneo ya mijini na vijijini.

Kuna pia jumuiya za Wayahudi wa Kimesia (Messianic Jews) ambazo zinapatikana nchini Israeli, Marekani, Urusi, Ukrainia, Afrika Kusini, na Amerika ya Kusini. Wengi wao hushika Sabato ya siku ya saba pamoja na sikukuu za Kiyahudi. Ingawa idadi yao kamili ni vigumu kuifahamu, wanakadiriwa kuwa mamia ya maelfu duniani kote.

Barani Afrika, makanisa ya wenyeji wanaoshika Sabato yamekuwa kwa kasi. Mfano maarufu ni Kanisa la Wabatisti wa Nazarethi huko Afrika Kusini, lenye mamilioni ya wafuasi. Pia, makanisa mengine kama hayo yapo Kenya, Ghana, na Nigeria, yakichanganya kushika Sabato na ibada za Kikristo za Kiafrika na kipentekosti.

Ingawa Kanisa la Waadventista wa Sabato lenye makao yake makuu nchini Marekani (GC) lina waumini wengi zaidi duniani wanaoshika Sabato, kuna makanisa na jumuiya nyingi nyingine zinazofanya hivyo duniani kote. Kuanzia kwa True Jesus Church huko Asia, hadi makanisa ya wenyeji barani Afrika, na Wayahudi wa Kimesia barani Ulaya na Israeli, mamilioni ya Wakristo wanaoshika siku ya Sabato kuwa siku ya ibada na pumziko, kulingana na agizo la Biblia.